• Kocham, więc wychowuję - kącik dla rodziców

      • Wspólna zabawa w gronie najbliższych kształtuje więzi, które sprzyjają udanemu rozwojowi społecznemu małych dzieci. Maluch, który regularnie spędza czas z opiekunami w przyjaznej, pełnej ciepła atmosferze, coraz lepiej rozumie, że nie liczy się wyłącznie bieżąca opieka. Dostrzega wtedy autentyczne zaangażowanie rodziców w jego pasje i działania. Eksperci zajmujący się pedagogiką przedszkolną oraz psychologią rozwojową potwierdzają, że rodzinne aktywności wzmacniają poczucie akceptacji oraz dodają dziecku odwagi w odkrywaniu świata i wchodzeniu w relacje społeczne. Jak jeszcze wspólna zabawa z rodzicami wpływa na najmłodszych?

        Nieoceniona wartość wspólnych aktywności z dzieckiem

        Z badań Banku Światowego oraz OECD wynika, że regularna zabawa z rodzicami ułatwia dziecku osiąganie lepszych wyników w nauce i czyni je bardziej otwartym wśród rówieśników. Analizy długoterminowe wskazują również na istotny związek między rodzinną atmosferą sprzyjającą zabawie a lepszym radzeniem sobie z codziennymi wyzwaniami w przedszkolu lub wczesnych klasach szkoły podstawowej. Jednocześnie rodzice zyskują możliwość obserwowania postępów malucha, co pomaga im bardziej świadomie wspierać jego zainteresowania i talenty.

        Rodzinna zabawa nierzadko łączy się z projektami plastycznymi, prostymi próbami naukowymi czy ćwiczeniami ruchowymi w warunkach domowych. W ten sposób rozrywka zyskuje walor edukacyjny i wpływa na rozwój umiejętności intelektualnych oraz społecznych. Pedagodzy przypominają, żeby nie zapominać o możliwie jak największym zaangażowaniu dorosłych. Na dziecko zdecydowanie lepiej wpłynie opiekun, który wchodzi w jego świat i z radością towarzyszy mu w przygodzie, niż gdy jedynie dostarcza zestaw atrakcyjnych zabawek do samodzielnej zabawy.

        Zdarza się, że rodzic, który umie z uważnością towarzyszyć dziecku, odkrywa nieoczekiwane zdolności malucha. Z punktu widzenia rozwoju przedszkolnego takie „mikroodkrycia” wzmacniają gotowość dziecka do aktywnego uczestnictwa w życiu grupy i do swobodnego wyrażania swoich pomysłów oraz pomagają mu odkryć siebie. Wspólna zabawa może wtedy funkcjonować jako naturalne spoiwo więzi i solidne wsparcie w drodze do podjęcia kolejnych wyzwań w przedszkolu.


         

        Kreatywne formy aktywności w rodzinie

        Jedną z najciekawszych cech wspólnej zabawy jest ogromna różnorodność działań. Jak przykładowo można kreatywnie spędzić czas z dzieckiem?

        • Warsztaty plastyczne – dziecko może tworzyć barwne arcydzieła przy użyciu farb, plasteliny lub papieru. Dzięki temu w naturalny sposób rozwija sprawność manualną i wyobraźnię.

        • Zajęcia muzyczne – na przykład wspólne śpiewanie albo budowanie domowej orkiestry z garnków i pokrywek. Takie aktywności podsycają kreatywność, bo maluch uczy się nowego sposobu wyrażania radości i ćwiczy poczucie rytmu.

        • Zabawy ruchowe – dziecko potrzebuje ruchu, żeby rozładować nadmiar energii. Rodzice, którzy zapraszają malucha na spacery lub wybierają spontaniczne tańce w salonie, wprowadzają go w nawyki dbania o kondycję.

        • Proste eksperymenty naukowe – zachęcają do obserwowania zmian w otoczeniu i pobudzają zainteresowanie fizyką, chemią czy przyrodą (np. obserwowanie topnienia lodu czy tworzenie domowych doświadczeń z barwnikami spożywczymi). Dziecko, eksperymentując, widzi natychmiastowy, efektowny rezultat swoich działań.

        • Rodzinne teatrzyki – dziecko może wtedy wcielić się w różne postacie: smoka, królewnę albo kosmonautę. Trenuje w ten sposób odwagę sceniczną i uczy się rozumienia odmiennych perspektyw.

        • Samodzielne projektowanie gier planszowych – zachęca do kreowania zasad i rysowania plansz według własnej wizji. Taka aktywność rozwija logiczne myślenie i pobudza zmysł organizacyjny.

        Rola rodzica jako przewodnika

        Postawa dorosłego stanowi tu klucz do efektywnej zabawy – rodzic często decyduje o charakterze i tematyce danej aktywności, ale powinien pozwolić dziecku wnieść własne pomysły. Kiedy maluch zauważa, że tata i mama chętnie biorą udział w kolejnych aktywnościach, nie traktuje zabawy jak przymusu czy dodatkowego punktu w harmonogramie.

        Wspólne budowanie z klocków i układanie puzzli bywa świetną okazją do rozmowy o kolorach, kształtach i prostych zasadach przyrody. Zabawek do wyboru jest mnóstwo. Czasem wystarczy nawet odgrywanie ról z lalkami, aby pobudzić wyobraźnię w dziecku. Dorosły może zwrócić uwagę na ciekawe elementy albo zasugerować inne rozwiązanie, nie odbierając przy tym dziecku radości z samodzielnego odkrywania. Jeżeli coś się nie uda, rodzic pokazuje, że to normalna część uczenia się, i zachęca dziecko do dalszych prób. Maluch, który otrzymuje wsparcie, zyskuje większą pewność siebie. Przy okazji rodzi się w nim przekonanie, że potrafi szukać nowych koncepcji lub pytać rodzica o wskazówkę, gdy coś sprawia mu trudność.

        Wpływ zabawy z rodziną na rozwój społeczny

        Badania GUS oraz prace analityczne Eurostatu wyraźnie pokazują, że dzieci przyzwyczajone do domowej aktywności w gronie rodzinnym lepiej funkcjonują w zespole rówieśników. Wspólna zabawa w domu pozwala maluchowi posmakować współdziałania, dzielenia się i wspólnego rozwiązywania drobnych konfliktów. Jeżeli maluch często widzi, jak rodzic z entuzjazmem reaguje na sukces albo z wyrozumiałością przyjmuje niepowodzenie, uczy się, że różne emocje są naturalne i warto je wyrażać w konstruktywny sposób.

        Zabawy planszowe, rysowanie komiksów lub wymyślanie niebanalnych historii w rodzinnym gronie pozytywnie oddziałują na komunikację werbalną i niewerbalną. W takiej sytuacji dziecko ćwiczy umiejętność słuchania innych i formułowania własnego zdania. Dziecięcy umysł czerpie inspirację z reakcji dorosłych, a to owocuje bardziej empatycznym podejściem do rówieśników.

        Z perspektywy przedszkola to niezwykle ważne, bo maluch, który poznał w domu reguły oparte na szacunku i dialogu, zdecydowanie łatwiej odnajduje się w codziennych interakcjach z innymi dziećmi. Natomiast brak takich doświadczeń może powodować trudności w sferze społecznej, na przykład wycofanie albo zbyt gwałtowne reakcje na proste przeszkody. Zdaniem psychologów dziecięcych nawet kwadrans zabawy dziennie z zaangażowanym rodzicem potrafi wzmocnić poczucie bezpieczeństwa u kilkulatka. Wspólna zabawa staje się wtedy nie tylko miłym spędzeniem czasu, lecz także treningiem zachowań społecznych, które okażą się przydatne w przyszłości.

        Podsumowanie

        Wspólne aktywności rodzinne, niezależnie od tego, czy przyjmują formę prostych zabaw, czy bardziej ambitnych projektów, kształtują ważne kompetencje społeczne najmłodszych. Dziecko, które czuje zainteresowanie rodziców, zaczyna odważniej poznawać świat i rozwija poczucie własnej wartości.

        Gdy kilkulatek wraca z przedszkola i opowiada o nowych kolegach lub świeżo nabytych umiejętnościach, uważny rodzic potrafi trafnie nawiązać do domowych zabaw. W takiej rozmowie łatwo przypomnieć wcześniejsze sytuacje i wspólnie przeanalizować, co można poprawić albo wzmocnić. Dzięki temu maluch lepiej rozumie własne reakcje i potrafi wyciągać wnioski.

        Nie liczy się idealna aranżacja zajęć, ale naturalna radość z bycia razem. Już kilkanaście minut dziennie wystarcza, żeby dziecko nabrało przekonania, że w swoim domu może eksperymentować bez lęku przed krytyką. W dobie szybkiego tempa życia i szerokiej dostępności technologii wspólna zabawa staje się azylem, który umacnia relacje. Tworzy to mocną bazę na przyszłość i pokazuje, że rodzinne więzi pomagają w radzeniu sobie z różnymi wyzwaniami – w okresie przedszkolnym, szkolnym i w dorosłym życiu.

        Źródła:

        Artykuł powstał we współpracy z partnerem serwisu.
        Autor tekstu: Małgorzata Poręba