Promocja zdrowia

Edukacja zdrowotna jest procesem, w którym uczymy się dbać o zdrowie własne i społeczeństwa. Zdrowie jest wartością istotną zarówno dla jednostki jak i dla społeczeństwa.

Jest podstawowym warunkiem zaspokajania potrzeb człowieka, umożliwia realizację celów i aspiracji oraz rozwój osobisty. To z kolei ma zasadniczy wpływ na rozwój społeczeństwa, pozwala na tworzenie dóbr materialnych i kulturalnych. Dlatego też edukacja zdrowotna jest nieodłącznym elementem promocji zdrowia, która dotyczy oddziaływań na system społeczny. Promocja zdrowia ma na celu zwiększenie wśród społeczeństwa odpowiedzialności za swoje zdrowie i podejmowanie wysiłków na rzecz jego poprawy.

        Edukacja zdrowotna w ujęciu tradycyjnym rozumiana była jako ochrona zdrowia lub jego poprawa przez świadome uczenie się i modyfikowanie zachowań. Głównym celem tak pojmowanej edukacji było upowszechnianie wiedzy na temat zdrowia oraz poradnictwo w odniesieniu do zagrożeń zdrowia. Jest to na pewno bardzo ważne, jednak o wiele bardziej istotne i zasadne jest promowanie i kształtowanie zdrowego stylu życia już od najmłodszych lat. Bowiem właśnie w okresie wczesnego dzieciństwa najłatwiej ukształtować odpowiednie postawy, nawyki i przyzwyczajenia.
       Koncepcja wszechstronnej edukacji zdrowotnej dzieci propagowana przez WHO, UNESCO, UNICEF skupia się wokół kilku ważnych punktów:

• holistyczne podejście do zdrowia, we wszystkich jego aspektach,
• uwzględnienie czynników warunkujących zdrowie związanych z ludźmi i środowiskiem,
• wykorzystanie okoliczności sprzyjających edukacji zdrowotnej (chodzi tutaj o wszelkie programy również nieformalne, autorskie; sytuacje edukacyjne i wzorce osobowe),
• dążenie do harmonizowania wiedzy o zdrowiu, którą dziecko uzyskuje z kilku źródeł (rodzice, nauczyciele, rówieśnicy, środki masowego
• przekazu, reklama itd.)
• zachęcanie dzieci do zdrowego stylu życia,
• stwarzanie w placówkach oświatowych warunków i możliwości
• sprzyjających zdrowiu.

       Idea holistycznej koncepcji zdrowia rozumiana jest jako proces systemowych i systematycznych działań na rzecz wzmacniania i kreacji rozwoju osobowości jednostki w aspektach: fizycznym, psychicznym (emocjonalnym i intelektualnym), społecznym i duchowym. Przyjmując taką koncepcję edukacji zdrowotnej, która wydaje się ze wszech miar słuszna, musimy pamiętać, że to nie tylko przekazywanie wiedzy, ale i rozwijanie nawyków i umiejętności, które pozwolą tę wiedzę wykorzystać.
        Jeden z twórców tej koncepcji T. Williams podkreśla, że wszelkie działania w zakresie edukacji zdrowotnej nie ograniczają się do terenu placówki oświatowej, ale wykraczają daleko poza nią i jej społeczność. To z kolei wymaga opracowania takiego programu edukacji zdrowotnej,
który jest integralną częścią programu dydaktyczno-wychowawczego i który uwzględnia sprawy zdrowia, w całej działalności szkoły czy przedszkola, wszystkich grup tworzących jej społeczność (wychowankowie, rodzice, nauczyciele, personel obsługi) oraz szerokie współdziałanie ze społecznością lokalną.
         Edukacja zdrowotna w przedszkolu powinna opierać się na potrzebach zdrowotnych wychowanka, które zależne są od rozwoju dziecka. Świadomość i odpowiedzialność rozwijają się wraz z wiekiem. Aktywny i świadomy udział dziecka w nabywaniu wiedzy i umiejętności wzrasta wraz
z wiekiem. Edukację zdrowotną dzieci w wieku przedszkolnym należy rozumieć jako zamierzony proces planowanych działań dydaktyczno – wychowawczych uwzględniających rozwój psychofizyczny i społeczny dziecka. Proces ten powinien w dłuższej perspektywie wzbogacić wiedzę dzieci z dziedziny zdrowia, wykształcić u nich postawę „prozdrowotną”, umożliwić nabycie określonych umiejętności oraz przyswojenie prawidłowych przyzwyczajeń i nawyków higieniczno–zdrowotnych.
       Cele edukacji zdrowotnej są określane w różny sposób, zależnie od przyjętej definicji i koncepcji. Zdrowie według WHO to nie tylko nieobecność choroby i niedołęstwa, ale to także stan dobrego samopoczucia fizycznego, psychicznego i społecznego. Przyjęcie takiej definicji zdrowia wymaga od nas oparcia edukacji zdrowotnej na czterech filarach:
1. Uczyć się, aby wiedzieć,
2. Uczyć się, by móc oddziaływać na swoje środowisko,
3. Uczyć się aby żyć wspólnie,
4. Uczyć się, aby być.
       Musimy pamiętać, że realizacja celów powinna odbywać się w warunkach zdrowia, bezpieczeństwa i radosnego dzieciństwa. Działania dydaktyczno-wychowawcze muszą obejmować dzieci, rodziców i nauczyciela. Podmiotem procesu edukacji jest dziecko jako jednostka, określana mianem „Ja”. Każde dziecko to indywidualność. Trzeba bazować przede wszystkim na zainteresowaniach dziecka, bo to właśnie one pozwolą nam na wzbudzenie motywacji do podejmowania działań mających na celu dbanie o własne zdrowie.
       Okres wieku przedszkolnego to szczególny etap w życiu dziecka. Niewątpliwie ma on olbrzymi wpływ na zmiany jakie zachodzą w indywidualnym rozwoju dziecka. Każde dziecko bowiem ma odmienne tempo i rytm rozwoju. Ważne jest, aby dziecko miało możliwość podejmowania spontanicznych działań pozwalających na poznanie siebie i otaczającej rzeczywistości oraz oddziaływania na najbliższe środowisko.
Oczywiście nie mniej istotne jest realizowanie zadań założonych przez nauczyciela.