• Kocham, więc wychowuję - kącik dla rodziców

Kocham, więc wychowuję - kącik dla rodziców

        • Koncentracja uwagi u dzieci w wieku przedszkolnym

        • Koncentracja uwagi to niezwykle ważna umiejętność, która wpływa na rozwój dziecka, jego naukę, zabawę oraz codzienne funkcjonowanie. W wieku przedszkolnym skupienie uwagi jest naturalnie krótkotrwałe, jednak można je stopniowo rozwijać poprzez odpowiednie działania zarówno w domu, jak i w przedszkolu.

          Jak rozwija się koncentracja u dziecka?

          Zdolność do skupiania się na jednej czynności w wieku przedszkolnym jest ograniczona

          i zależy od wielu czynników, takich jak poziom zmęczenia, zainteresowanie tematem czy ilość bodźców w otoczeniu.

           

          • 3-latek potrafi skupić się na jednej aktywności przez około 3–5 minut. Łatwo się rozprasza

            i preferuje krótkie, dynamiczne zabawy.

          • 4-latek skupia uwagę przez 5–10 minut. Lepiej rozumie polecenia, ale nadal potrzebuje przypomnień oraz motywacji do dokończenia zadania.

          • 5–6-latek może utrzymać koncentrację nawet do 15-20 minut, zwłaszcza podczas interesujących zajęć. Lepiej ignoruje drobne rozpraszacze i potrafi wykonać proste zadanie samodzielnie.

             

          Ważne: To średnie wartości dotyczące skupienia na jednej czynności w typowych warunkach. Dzieci potrafią koncentrować się dłużej, gdy aktywność jest dla nich szczególnie interesująca, dostosowana do poziomu rozwoju i angażująca sensorycznie.

          Jak wspierać koncentrację dziecka?

          • Zapewnij spokojne otoczenie – warto w domu stworzyć ciche miejsce do zabawy i nauki, ograniczając hałas i rozpraszacze.

          • Dobieraj krótkie, angażujące zadania – czas trwania zabaw powinien być dostosowany do wieku dziecka.

          • Dziel zadania na etapy – dzieci szybciej się męczą, dlatego warto podzielić zadania na krótsze części. Przykład: zamiast prosić o posprzątanie całego pokoju, poproś o schowanie klocków, a później misiów.

          • Dbaj o równowagę między aktywnością a odpoczynkiem – po wysiłku umysłowym potrzebna jest chwila ruchu i relaksu.

          • Ogranicz czas przed ekranem – dzieci, które oglądają dużo telewizji lub innych ekranów, mogą mieć trudności z koncentracją na innych aktywnościach (czas przed ekranem dla dzieci w wieku przedszkolnym to maksymalnie 1 godzina dziennie).

          • Chwal dziecko za wysiłek – wzmacnia to motywację i poczucie sprawczości. Zamiast mówić „Dobrze to zrobiłeś”, warto podkreślić wysiłek: „Widzę, że bardzo się starałeś!”.

          • Wprowadź rytuały dnia – stałe pory jedzenia, zabawy, odpoczynku i snu pomagają dziecku w lepszej organizacji dnia i koncentracji oraz budują poczucie bezpieczeństwa.

             

          Zabawy i ćwiczenia wspierające koncentrację


           

          • Memory – klasyczna gra na zapamiętywanie i skupienie.

          • Co się zmieniło? – układamy kilka przedmiotów, dziecko je zapamiętuje, a potem zmieniamy jeden element i pytamy, co się zmieniło.

          • Skojarzenia – podajemy jedno słowo, a dziecko dopowiada kolejne, np. „słońce” – „lato” – „plaża”.

          • „Rób to, co ja” – dziecko musi naśladować Twoje ruchy, np. klaskanie w rytm.

             

          Zabawy z książką i słowem

          • Czytanie i zadawanie pytań do tekstu– po krótkiej bajce pytamy: „Co się wydarzyło?”, „Jakie były postacie?” itp.

          • Wyszukiwanie szczegółów – np. „Gdzie na obrazku jest kotek?”.

          • Dokańczanie zdań – mówimy początek historii, a dziecko wymyśla zakończenie.

          Ćwiczenia na uwagę słuchową

          • Zgadnij, co to za dźwięk? – dziecko zamyka oczy, a Ty wydajesz dźwięki (np. klaskanie, stukanie), a ono zgaduje, co to.

          • Liczenie dźwięków – np. ile razy usłyszałeś klaśnięcie?

          • „Powtórz rytm” – wystukujemy prosty rytm na stole, a dziecko go powtarza.

          Zadania manualne wymagające skupienia

          • Kolorowanki i mandale – ćwiczą cierpliwość i precyzję.

          • Układanie puzzli – dostosowane do wieku dziecka.

          • Nawlekanie koralików – rozwija koordynację ręka-oko.

          • Budowanie z klocków – wymagające odwzorowania wzoru.

          Ćwiczenia ruchowe poprawiające koncentrację

          • Raz, dwa, trzy, Baba Jaga patrzy – dziecko musi zatrzymać się w bezruchu na sygnał.

          • Zabawa w „Ciepło-zimno” – szukanie ukrytego przedmiotu na podstawie podpowiedzi.

          • Tor przeszkód – dziecko musi wykonać serię zadań w określonej kolejności.

          • Joga dla dzieci – proste pozycje wymagające skupienia i równowagi.

          Zabawy na cierpliwość i wytrwałość

          • Wieża z klocków – dziecko musi budować jak najwyższą wieżę, nie przewracając jej.

          • Zegar piaskowy – mierzymy, ile czasu dziecko potrafi skupić się na danej czynności.

          • Zabawa „kto dłużej wytrzyma w bezruchu” – świetna gra ćwicząca samokontrolę.

             

          Codzienne nawyki wspomagające koncentrację


           

          • Zdrowa, zbilansowana dieta – szczególnie korzystne są owoce, warzywa, orzechy
            i produkty pełnoziarniste.

          • Wystarczająca ilość snu – zmęczony mózg pracuje wolniej.

          • Codzienny ruch na świeżym powietrzu – poprawia dotlenienie mózgu i wspiera skupienie.

          • Ograniczenie nadmiaru bodźców – mniej rozproszeń to większa koncentracja.

          Kiedy warto zwrócić się o pomoc?


           

          Wskazane jest skonsultowanie się z psychologiem lub pedagogiem specjalnym, jeśli dziecko:

          • nie potrafi skupić się na żadnej aktywności dłużej niż kilka sekund,

          • nie kończy zadań i łatwo się zniechęca,

          • ma trudności z zapamiętywaniem podstawowych informacji,

          • jest wyjątkowo impulsywne i nadmiernie ruchliwe.

          Specjalista pomoże ustalić, czy trudności wynikają z indywidualnego tempa rozwoju, czy wymagają dodatkowego wsparcia.


           

          Podsumowanie


           

          Koncentracja uwagi w wieku przedszkolnym rozwija się stopniowo i jest umiejętnością, którą można wzmacniać poprzez odpowiednie warunki do zabawy i nauki. Najlepsze efekty przynoszą krótkie, ciekawe, angażujące aktywności, regularność oraz pozytywne wsparcie dorosłych.


           

          Twoje wsparcie jako rodzica ma ogromne znaczenie dla rozwoju umiejętności koncentracji u dziecka!


           

          Bibliografia:

          • Bee, H. & Boyd, D. (2018). Psychologia rozwoju człowieka. Poznań: Zysk i S-ka.

          • Harwas-Napierała, B. & Trempała, J. (red.) (2006). Psychologia rozwoju człowieka. Charakterystyka okresów życia. Warszawa: PWN.